Relativno kratka, varoška istorija Obrenovca vidljiva je i po skromnom obimu urbanih elemenata u njemu i do današnjih dana. Njegove glavne ulice nastale su na putevima od Beograda ka Valjevu i Šapcu i tek poslednjih decenija, izmeštanjem tranzitnog puta iz gradskog jezgra, stekli su se uslovi da se u gradu u većoj meri razviju obeležja urbanog, oličenog u nastajanju, osmišljavanju i ustanovljavanju specifičnih prostora za odvijanje javnog, društvenog, života.
Oni su dugo bili svedeni na staru glavnu ulicu i kasnije uokvireni gradski centar, oko centralizovanog parka i zgrade Skupštine Opštine. Ostali, čak i oni između tri najstarije i najveće obrenovačke ulice, bili su “naselja spavaonice”- područje ispunjeno isključivo stambenim zgradama i tu i tamo bakalnicama i sličnim radnjama sa osnovnim potrepštinama za domaćinstvo. Privatne kuće i u ovoj zoni okružuju dvorišta, od kojih mnoga izlaze i do samih ulica, ispred kuća, a i između samih višespratnica su prostrane zelene površine. Vremenom su nastajala i druga takva naselja na obodu grada (Stočnjak, Dudovi, Rojkovac, Gaj), a samo je najnovije od njih, Topolice, smišljeno kao niz spojenih zgrada duž ulica, poput onih u gradskim jezgrima, mada ni ono nema posebnih “javnih prostora”.
Narastanjem grada, javni, poslovni prostori proširili su se i izvan prvobitnog jezga, najpre na ostale gradske ulice, i zatim i udaljenije zone. Tako su i u ostalim naseljima počele da niču, tržnice, ugostiteljski i zanatski objekti, ali dalje od užeg jezgra izlaze i ustanove poput Doma kulture i sportova, Opštinskog suda, banaka.
Grad se širi, ali lik menja i njegov centar. Nedavno je dobio Mali trg – pešačku zobu koja ima prostor i da se produži. Njegov pločnik sa kamenim krugovima koji se koncentrično šire iz centra, poput onih sa vodene površine uznemirene kamenom koji uroni u nju, simbolizuje uronjenost Obrenovca u njegove vode, rečne i one podzemne, banjske. Mnoge stare stambene zgrade ustupaju mesto modernim poslovnim prostorima, centralne ulice i trotoari dobijaju novi izgled, sve je manje dvorišta i slobodnih otvorenih površina uz njih i sve su potpuniji i jasniji obrisi gradske celine.
No, Obrenovac je i dalje grad koji pogledu otkriva različite slojeve urbane istorije. Koji je zadržao nostalgični šarm provincijske varoši, u tišini, tromosti i spokoju trajanja pod senkama uličnih platana, kao pod zaklonom od snažnih struja vremena koje guraju napred. Ali već davno i daleko povučen njima, prošaran bleskovima gradske vreve i užurbanosti i “dozidan” virtualnom arhitekturom svetlosti novog vremena.
Obrenovac: fotografski zapisi
Miladin Čolaković, Nenad Radojičić, Galina Perišić
2004. godina
