Grad Obrenovac nalazi se na putu Beograd – Valjevo, na tridesetak kilometara od Beograda. Prva naselja su ponikla na njegovom ataru pre 5000 godina, ali za istoriju Obrenovca, odnosno Paleža, kako je nosio prvobitno ime, zna se tek u početku 18. veka. Na ataru Paleža od 10. veka p.n.e. smenjivali su se Iliri, Tračani, Kelti, Rimljani i bezbrojna varvarska plemena.
U vreme Rimljana zaseoci Paleža Rvati i Breska imali su karakter grada, a sam Palež smešten na obali reke Kolubare tretiran je kao ribarsko naselje. U vreme Velike seobe naselje je spaljeno do temelja. Oko razvalina grada podižu se rimsko-varvarska naselja, Rvati i Belo Polje.
Za vreme vladavine kralja Dragutina Nemanjića, malo srpsko naselje na ataru Paleža, zajedno sa velikim krajem do Kolubare pripadalo je manastiru Grabovac, a za vreme Turaka, Palež je postao sedište Turaka. U 18. veku, do Požarevačkog mira (1718.), Palež je selo na levoj obali Kolubare. Tada je bio naseljen srpskim zemljoradnicima i turskim zanatlijama i trgovcima, koji su održavali vezu između Bosne i Beograda. Od Požarevačkog mira do Beogradskog (1739.), Palež je postao okružno mesto Austrijske uprave. Nosio je ime Cvajbriken (“mesto između dva mosta”). Po povlačenju Austrije, posle izgubljenog rata, Palež postaje tursko naselje. U februaru 1804., kad su Valjevci ustali pod vođstvom Jakova Nenadovića i prote Mateje, Tamnavce je protiv Turaka poveo pop Luka Lazarević iz Svileuve. Prvi srpski ustanak je za kratko vreme zahvatio Palež. Protu Mateju su u njegovoj diplomatskoj misiji u kojoj je tražio pomoć u ljudstvu i oružju od austrougarskih vlasti u Zemunu, na Zabrežju dočekali i podržali Zabrežani i Paležani, među kojima su od sveštenih lica prednjačili pop Leontije Marković iz Urovaca i iguman manastira u Grabovcu Jeremija Petrović.
U Drugom srpskom ustanku, u borbama u samom Paležu istakao se pop Živko iz Urovaca (sin Leontija Markovića), koji je osim u oslobađanju srpskih talaca od Turaka učestvovao i u pravljenju prvog ustaničkog topa. Posle 1815. Turci su napustili Palež i nikada se više nisu vratili u njega, a napustili su ga i srpski stanovnici tražeći novo, bolje mesto. Knez Miloš je predlagao Paležanima da se presele na trasu ka Petlovom brdu, kako bi, s jedne strane bili bezbedniji od vodene stihije, od koje je Palež vrlo često stradao, a s druge strane, bliže Savi, koja je u svakom slučaju pružala bolje saobraćajne veze od Kolubare. Međutim, Paležani ga ne poslušaju, nego se presele na levu obalu Tamnave, počevši od tadašnjeg vašarišta – pa na zapad, sadašnjom ulicom Miloša Obrenovića. Tako je postao srpski Palež, preteča današnjeg Obrenovca.
U njega su se postepeno doseljavali u prvom redu oni ljudi koji su se bavili trgovinom ili zanatima. Uporedo sa ovim doseljavanjem počele su da niču u ulici kraj Tamnave pored malih kuća i poneke, za ono vreme veoma lepe i velike. To su bili “domovi česni” paleških trgovaca. U takva dva “česna doma” svraćao je Joakim Vujić kada je putovao kroz Srbiju. U svojim “Putešestvijima po Serbiji”, on je 1826. zapisao: “Ova varoš leži u jednoj ravnici, nedaleko od reke Kolubara i mesta gde se reka Tamnava uliva u Kolubaru. Može imati do 60 srpskih domova i nijedan turski. U ovoj varoši je nova crkva koja je podignuta od tvrdog kamena 1824. godine. Hram crkve jeste Sošestvije Svjatago Duha. Nedaleko od crkve nalazi se jedna škola, sa 15 učenika. Učitelj je Georgije Nikolić. Škola se nalazi u crkvenoj porti, sa zapadne strane…”.
Nema podataka da su stanovnici Paleža pre 1824. imali svoju crkvu. Oni su prvobitno pripadali manastiru Grabovac i svoje verske potrebe su zadovoljavali u manastiru i u crkvi u Breskoj. Ta prva crkva se nalazila na 40 metara od sadašnje. Sazidana je od materijala porušenog manastira u Mislođinu. Taj manastir je spaljen od Turaka 1521. Sadašnja crkva je sazidana 1868. godine, a materijal stare crkve je prenesen u Barič i tamo je od njega podignuta barička crkva. Na dan Sv. Ilije 1868. u obrenovačkoj crkvi je služena prva Sveta Liturgija. Osvećenje je izvršio blaženopočivši mitropolit Inokentije 1898. godine. U međuvremenu, 1859., na zahtev Paležana i po odobrenju Kneza Miloša, varoš Palež je promenila ime u Obrenovac.
I tada, neposredno po izgradnji, i dugo posle, obrenovačka crkva je bila najlepša građevina u valjevskom okrugu. Građena u obliku lađe, u romanskom stilu, sigurnih temelja, sa debelim zidovima i snažnim lukovima, delovala je monumentalno. Crkva je unutra dugačka 25 metara, široka 11, njeno nebo je 13 metara visoko. Spolja je crkva sa tornjem i krstom visokim 42 metra. Na crkvi je veliki zvonik, na kome su pre Prvog svetskog rata bila smeštena četiri zvona, čiji se zvon čuo duboko u dalekoj ravnici. Na vrhu zvonika je pozlaćen krst, učvršćen na pozlaćenoj jabuci, čiji se sjaj daleko vidi. U crkvi je do 1904. kao privremen služio ikonostas stare crkve. No, kako svojom veličinom nije odgovarao novoj građevini, to su Obrenovčani, neimajući dovoljno sredstava, pozajmili 4000 dinara od crkve grabovačke i sa tim novcem izgradili novi kostur ikonostasa koji je odgovarao svojom veličinom novoizgrađenoj crkvi. Od starog ikonostasa zadržane su carske dveri koje i sada služe. Na kostur ikonostasa su stavljene stare ikone. Zamenjene su novim tek kad su od dima i čađi toliko potamnele, da se jedva likovi vide. Bilo je to 1937. godine, a nove ikone je uradio slikar Čalić iz Šapca.
Za vreme Prvog svetskog rata, u septembru 1915., toranj je na svom donjem delu neprijateljskim granatama bio jako oštećen. Dve granate su pogodile toranj, a jedna severni deo nad oltarom. Tako oštećen, ali, blagodareći solidnoj izgradnji, toranj je ostao uspravno narednih osam godina, do 1923. kada su ga obrenovčani uz pomoć sela Zabrežja, Belog Polja i Rvata, sa nešto pomoći države i darovanim prilozima podzidali i popravili. Neprijatelj je zvona poskidao i tri zvona odneo. Četvrto, najveće, na molbu tadašnje crkvene uprave je privremeno ostavljeno. Tadašnji sveštenik Milutin Bogićević uz pomoć opštinske uprave sklonio je ostavljeno zvono u crkvenu kancelariju, pokrivši ga pokrivačima sa Svetog prestola i odeždama koje je, zajedno sa ikonama i ostalim relikvijama, izneo iz crkve, u želji da ih spase od propadanja pod oštećenim crkvenim krovom. U međuvremenu je neprijatelj zaboravio na zvono u obrenovačkoj crkvi. Zvono je spašeno, ali ne i crkveni protokoli krštenih, venčanih i umrlih, koji su vođeni od 1837. Dobrovoljnim prilozima, 1932. ozidana je zvonara i kupljeno je još jedno zvono.
I u Drugom svetskom ratu je od siline eksplozija crkva znatno oštećena. Protokoli koji su vođeni od 1916. do 1948. uzeti su od državnih vlasti 1948. godine, no od tada se protokoli opet uredno vode. Prve popravke i dogradnje na crkvi i porti počele su 1951. Pošto je utvrđeno da je toranj stabilan, kupljen je nov sat, a zvona su podignuta. 1954. je srušena zvonara, a tim materijalom je proširena bivša crkvena kancelarija i krstionica. Za duži period ovo će biti jedina prostorna proširenja jer se dozvola od opštinskih vlasti za novu gradnju nije mogla dobiti. Zato su obavljani poslovi na renoviranju. Od 1963. do 1966. godine ofarban je i sređen krov i toranj, betoniran plato ispred crkvei prostor oko crkvenog dvorišta. Tek 1976. dobijena je dozvola za proširenje postojeće kotlarnice, a nastavljeno je i unutrašnje uređenje crkve. 1980. vlasti su dozvolile da postojećea šupa bude adaptirana u crkveno-narodnu trpezariju. Na crkvi su nastavljeni fasadersko-molerski radovi, krov je pokriven bakrom, kao i toranj. Usledilo je betoniranje trotoara oko crkve, a 1987. je dobijena dozvola za podizanje i renoviranje dotadašnjih poslovnih prostorija, kao i uređenje crkvene porte. Izgradnja crkvenog doma u Obrenovcu započeta je 1992. godine. Dom je useljen 1996., a unutrašnji radovi su nastavljeni narednih godina. Pomoć u izgradnji pružila su i obrenovačka preduzeća, a prilozima vernika urađene su freske na zidovima crkvene sale.
Sredinom 1998. godine, povodom 130 godina od izgradnje, započeta je obnova obrenovačke crkve. Pored obrenovačkih, pomogla su i preduzeća i pojedinci iz drugih opština. Okrečena u belo, posle adaptacije prostrana 2000 m2, obrenovačka crkva je otvorila svoje dveri vernima na Vavedenje 1998. godine. Godinu dana kasnije, u crkvenoj porti je podignuta mala crkva posvećena Svetoj Paraskevi. 2004. godine, vladika šabačko-valjevski, G. Lavrentije, je osveštao ikonostas u ovoj crkvi. Iz manastira Kaona doneta je čestica moštiju Svete Petke.
U obrenovačkoj crkvi se pored novih čuvaju i ikone iz prve paleške crkve, kao i nekoliko bogoslužbenih knjiga iz 18. i 19. veka.
Izvor: http://crkvauobrenovcu.rs
